เปิดประเด็นร้อน! นักวิชาการชี้ คาสิโนถูกกฎหมาย เสียมากกว่าได้ ชี้แนะแนวทางแก้ปัญหาการพนันอย่างยั่งยืน

เปิดประเด็นร้อน! ในเวทีเสวนา “เปิดคาสิโนถูกกฎหมาย ศึกษาผลกระทบด้านลบ” บรรยากาศร้อนระอุไปด้วยประเด็นถกเถียงเกี่ยวกับ คาสิโนถูกกฎหมาย “วิชา มหาคุณ” ผู้เชี่ยวชาญด้านกฎหมาย ชี้ประเด็นสำคัญว่า กฎหมายไทยยังไม่พร้อมสำหรับการบังคับใช้คาสิโนถูกกฎหมาย เขากังวลว่า กฎหมายปัจจุบันยังมีช่องโหว่

ประเด็นร้อนแรงที่ถกเถียงกันมานาน “คาสิโนถูกกฎหมายในไทย” กลับมาเป็นที่จับตาอีกครั้ง เมื่อศูนย์ศึกษาปัญหาการพนัน มูลนิธิต่อต้านการทุจริต และคณะนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยรังสิต ร่วมกันจัดเสวนาวิชาการหัวข้อ “ถึงเวลาคาสิโนในไทย? มองปัจจุบัน ฝันถึงอนาคต”

ภายในงานมีผู้ทรงคุณวุฒิชั้นนำมาร่วมแลกเปลี่ยนมุมมอง นำโดย ศ.พิเศษวิชา มหาคุณ คณบดี คณะนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยรังสิต พล.ต.ต.สุพิศาล ภักดีนฤนาถ ผศ.ดร.ชิดตะวัน ชนะกุล คณะเศรษฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ รศ.ดร.นวลน้อย ตรีรัตน์ ผู้อำนวยการศูนย์ศึกษาปัญหาการพนัน นายวิเชษฐ์ พิชัยรัตน์ สื่อมวลชนอาวุโส และ พญ.มธุรดา สุวรรณโพธิ์ ผู้อำนวยการโรงพยาบาลศรีธัญญา

ศ.พิเศษวิชา มหาคุณ คณบดี คณะนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยรังสิต ตั้งคำถามถึงความพร้อมของประเทศไทย “บริบทสังคมและเศรษฐกิจของเราแตกต่างจากประเทศพัฒนาแล้ว การศึกษาในต่างประเทศ พบว่า คาสิโนถูกกฎหมาย อาจกระตุ้นเศรษฐกิจระยะสั้น แต่ไม่เกี่ยวข้องกับการเติบโตระยะยาว และแม้จะมีกฎหมายที่ดี แต่คาสิโนถูกกฎหมายกลับเพิ่มอัตราอาชญากรรม เช่น ในเดนมาร์ก เยอรมนี ฟินแลนด์ และเอเชีย”

ผศ.ดร.ชิดตะวัน ชนะกุล คณะเศรษฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ เสริมว่า “ผลศึกษาในไทย พบว่า ประชาชนที่พึ่งพาเงินช่วยเหลือจากรัฐ มักใช้จ่ายไปกับการพนัน ซ้ำเติมปัญหาของกลุ่มเปราะบาง” ยกตัวอย่างสิงคโปร์ “ตอนเปิดคาสิโนถูกกฎหมายปี 2005 ประเทศมีการเติบโต จีดีพีสูง ประชากรมีคุณภาพ แต่ไทย จีดีพีอยู่แค่ 7 พันดอลลาร์สหรัฐ และการบังคับใช้กฎหมายไทยได้คะแนน 5.5 เท่านั้น เทียบกับสิงคโปร์ที่ได้ 9.0 บริบททางสังคม เศรษฐกิจ การบังคับใช้กฎหมาย และคุณภาพประชากร ต่างกันโดยสิ้นเชิง”

ข่าวท่องเที่ยว เผยมุมมองของ ผศ.ดร.ชิดตะวัน บริบทของไทยแตกต่างจากประเทศพัฒนาแล้ว การศึกษาพบว่า คาสิโนอาจทำให้เศรษฐกิจกระเตื้องชั่วคราว แต่ไม่มีผลต่อการเติบโตในระยะยาว นอกจากนี้ การมีคาสิโนยังส่งผลต่ออัตราการเกิดอาชญากรรม

ถกกันต่อเนื่อง ประเด็นร้อนแรง “คาสิโนถูกกฎหมาย” ว่าจะเป็น โอกาสทอง ดึงดูดนักท่องเที่ยว กระตุ้นเศรษฐกิจ หรือ หายนะร้าย นำมาสู่ปัญหาสังคม

ผศ.ดร.ชิดตะวัน มั่นใจว่า สส. ในสภาฯ ย่อมคำนึงถึงประชาชน หากการกระทำใดกระทบต่อประชาชนและแผ่นดิน ควรทำประชามติก่อนตัดสินใจ ท่านยกตัวอย่างกรณีฮาวาย ในอดีตผู้นำฮาวายไม่ยอมให้มีการพนันทุกชนิด เพราะเกรงว่าจะดึงดูดนักท่องเที่ยวที่ไม่ต้องการ มาทำลายทรัพยากรและวัฒนธรรมอันดี ปัจจุบันคนฮาวายยังคงยึดมั่นจุดยืนนี้

ศ.พิเศษวิชา มหาคุณ เน้นย้ำถึงผลกระทบทางสังคม แม้จะมีการนำเสนอว่าคาสิโนจะเป็นสถานบันเทิงครบวงจร สร้างประโยชน์ให้กับคนในพื้นที่ ผ่านการลงทุนและสัมปทาน แต่สูตรการคอร์รัปชั่นตามหลักสากล คือ “สัมปทานผูกขาด บวกด้วยดุลพินิจที่เบ็ดเสร็จเด็ดขาด ลบด้วยการตรวจสอบคือไม่มีการตรวจสอบ” ซึ่งน่ากังวลอย่างยิ่ง ประกอบกับปัญหาการบังคับใช้กฎหมายที่อ่อนแอในไทย

อีกทั้ง ศ.พิเศษวิชา ยังตั้งคำถามว่า นักท่องเที่ยวส่วนใหญ่มาเที่ยวไทยเพื่อสัมผัสธรรมชาติอันสวยงาม ซึ่งเป็นซอฟต์พาวเวอร์ที่สำคัญ ดังนั้นควรศึกษาผลกระทบอย่างรอบคอบ โดยเฉพาะพื้นที่ที่ สส. สนับสนุน ควรตรวจสอบว่าประชาชนในพื้นที่เผชิญปัญหาอะไรจากการพนัน เพื่อยืนยันว่า สส. เหล่านั้นไม่ได้เพิกเฉยต่อความทุกข์ยากของประชาชน

การเปิด คาสิโนถูกกฎหมาย ไม่ได้ช่วยสกัดกั้นการพนันที่ผิดกฎหมาย ไม่ควรแก้ปัญหาด้วยการนำสิ่งผิดกฎหมายขึ้นมาอยู่บนดิน การออกกฎหมายใดๆ ควรคำนึงถึงหลักจริยธรรม ไม่ขัดต่อความสงบเรียบร้อยและศีลธรรมอันดี

ที่ผ่านมา ศาลไทยเคยวินิจฉัยว่า หนี้ที่เกิดจากการพนัน ขัดต่อกฎหมายอันเกี่ยวกับความสงบเรียบร้อยและศีลธรรมอันดีของประชาชน หากมีการตั้งบ่อนถูกกฎหมาย ศาลก็ต้องยอมรับ เพราะที่ผ่านมาไม่เคยมีการบังคับใช้กฎหมายสำหรับหนี้จากการพนันเลย

แนวคิดการ คาสิโนถูกกฎหมาย ไม่ได้เพิ่งเกิดขึ้นใหม่ หลายสิบปีก่อนเคยมีการเสนอเรื่องนี้มาแล้ว แต่ถูก สภาที่ปรึกษาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ คัดค้าน ด้วยเหตุผลหลักๆ ดังนี้

• สังคมไทยยังไม่พร้อม: ประชาชนยังมีค่านิยมและพฤติกรรมที่เอื้อต่อการเล่นการพนัน
• การบังคับใช้กฎหมายมีประสิทธิภาพต่ำ: กังวลว่าจะควบคุมการพนันได้ยาก
• การพนันนำมาสู่ปัญหา: อาชญากรรมเพิ่มขึ้น ล้มละลาย ปัญหาครอบครัว
• ไม่ใช่ปัจจัยส่งเสริมเศรษฐกิจ: ธุรกิจการพนันไม่ได้กระตุ้นการจ้างงานจริง
• สร้างปัญหาสังคม: เงินไหลออกนอกประเทศ อาชญากรรมเพิ่มขึ้น

ตำรวจแห่งชาติ เองก็มีความเห็นสอดคล้อง กังวลว่าคาสิโนจะสร้างปัญหาอาชญากรรม ลักทรัพย์ ฟอกเงิน และมั่วสุม โดยอ้างข้อมูลว่า 1 ใน 5 ของปัญหาอาชญากรรม ในประเทศไทย มาจาก การพนัน

เสียงคัดค้านดังก้อง

นายพิเชษฐ์ ยังเน้นย้ำถึงบทบัญญัติ มาตรา 58 ของรัฐธรรมนูญ ที่กำหนดให้รัฐต้องรับฟังความคิดเห็นประชาชน ก่อนดำเนินการใดๆ ที่อาจส่งผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม สุขภาพ คุณภาพชีวิต ฯลฯ

เขาตั้งคำถาม ว่า สังคมไทยพร้อมแล้วหรือยัง กับการเปิดคาสิโน พร้อมเสนอแนะให้ศึกษาเพิ่มเติมและรับฟังเสียงประชาชนอย่างรอบคอบ

“ผมเป็นห่วง ถ้ากฎหมายไม่พร้อม ไม่ว่าจะทำคาสิโนไซส์ไหนก็ตาม ตราบใดที่เรายังบังคับใช้กฎหมายไม่ได้ และสังคมไม่พร้อม รัฐบาลไม่ทำก็ได้ไม่เป็นไร” นายพิเชษฐ์กล่าวทิ้งท้าย

ประเด็น คาสิโนถูกกฎหมาย ยังคงเป็นหัวข้อถกเถียงที่ไม่มีคำตอบที่ชัดเจน ฝ่ายสนับสนุนมองว่า คาสิโนจะช่วยกระตุ้นเศรษฐกิจ ดึงดูดนักท่องเที่ยว สร้างรายได้ให้กับท้องถิ่น แต่ฝ่ายคัดค้านกังวลถึงผลกระทบด้านสังคม อาชญากรรม และปัญหาครอบครัว

การตัดสินใจอนาคตของคาสิโนไทย จึงขึ้นอยู่กับ การชั่งน้ำหนักข้อดีข้อเสียอย่างรอบคอบ และ การรับฟังเสียงประชาชนอย่างแท้จริง

พล.ต.ต. สุพิศาล ภักดีนฤนาถ อดีตผู้บังคับการกองปราบปราม และรองหัวหน้าพรรคก้าวไกล ได้ให้สัมภาษณ์ถึงประเด็นร่างกฎหมายกัญชา โดยระบุว่า ขณะนี้ยังอยู่ในช่วงเปลี่ยนผ่าน และการสื่อสารให้ประชาชนเข้าใจ ยังอยู่ในช่วงการศึกษา ซึ่งอาจจะมีเวลาน้อย แต่ทางหน่วยงานที่เกี่ยวข้องได้พิจารณาถึงทั้งข้อดีและผลกระทบทั้ง 6 ด้าน และได้จัดทำรายงานเสนอต่อคณะรัฐมนตรี (ครม.) อย่างไรก็ตาม ครม.มีมติเมื่อวันที่ 9 เมษายน 2567 ให้ตั้งคณะทำงานศึกษาเพิ่มเติมใน 30 วัน ก่อนเสนอผลกลับเข้า ครม. อีกครั้ง และยกร่างพระราชบัญญัติโดยกฤษฎีกา เสนอต่อสภาผู้แทนราษฎรเพื่อพิจารณา

ร่างกฎหมายฉบับนี้มีจำนวน 86 มาตรา โดยนำรูปแบบผลกระทบ มาตรการกลไกที่ควรจะมี มาประกอบกัน ยกตัวอย่างจากสิงคโปร์ในการควบคุมและการรักษาผู้ป่วยต่างๆ ประชาชนสามารถลงชื่อสนับสนุนร่างกฎหมาย จำนวน 10,000 รายชื่อ เพื่อเสนอให้พิจารณาประกอบได้ คาดว่าจะมีการอภิปรายร่างกฎหมายนี้ในประมาณเดือนกรกฎาคม 2567 นอกจากนี้ พ.ต.ต. สุพิศาล ยังมองว่า การรณรงค์ให้ประชาชนเห็นถึงปัญหาต่างๆ ที่เกี่ยวข้องกับกัญชาอย่างชัดเจน เป็นสิ่งสำคัญ

ถ้อยแถลงล่าสุดของ พล.ต.ต.สุพิศาล เกี่ยวกับประเด็นคาสิโน สร้างความถกเถียงอย่างกว้างขวาง ใจความสำคัญของท่านคือ ประชาชนส่วนใหญ่ “ไม่เอา” คาสิโน แต่รัฐบาลยังคงเดินหน้าต่อ โดยเน้นการบังคับใช้กฎหมายอย่างเข้มงวด

พญ.มธุรดา ชี้ “ถึงเวลาแล้ว” ถก “พนันถูกกฎหมาย” เตือน “เสพติดการพนัน” ร้ายแรงกว่าเสพสารเสพติด!

พญ.มธุรดา สุวรรณโพธิ์ ผู้เชี่ยวชาญด้านจิตเวชและการบำบัดโรคติดสารเสพติด ได้ออกมาเรียกร้องให้ทุกภาคส่วนร่วมหารือเกี่ยวกับประเด็นการพนันถูกกฎหมาย โดยเธอชี้ว่า “ถึงเวลาแล้วที่เราต้องเผชิญหน้ากับปัญหาการพนันอย่างจริงจัง” เพราะ “มันหลีกเลี่ยงไม่ได้” และ “กลายเป็นนโยบายเศรษฐกิจที่นำหน้าด้านอื่นๆ ไปแล้ว” ทั้งภาครัฐ ภาคเอกชน และประชาชน จำเป็นต้องร่วมมือกันเพื่อรับมือกับสถานการณ์นี้ องค์การอนามัยโลก (WHO) ได้จัดอันดับให้ “การเสพติดการพนัน” เป็นโรคชนิดหนึ่ง ซึ่งมีความร้ายแรงมากกว่าการติดสารเสพติดทั่วไป เพราะผู้เล่นจะติดใจใน “ความรู้สึก” และ “ความตื่นเต้น” ยิ่งเดิมพันสูง ยิ่งกระตุ้นให้ต้องการเอาคืน ส่งผลต่อ “กระบวนการคิด” ของผู้เล่น

ทางด้าน รศ.ดร.นวลน้อย ตรีรัตน์ ผู้เชี่ยวชาญด้านการพัฒนาการท่องเที่ยว ได้แสดงความคิดเห็นต่อประเด็นคาสิโนในประเทศไทย โดยเปรียบเทียบกับโมเดลคาสิโนที่ประสบความสำเร็จในต่างประเทศ ความสำเร็จของคาสิโน หลายประเทศล้วนมีจุดร่วมคือ การวางแผนที่ดี ปัญหาทางสังคมและปัญหาต่างๆ ที่จะตามมาต้องได้รับการพิจารณาอย่างรอบคอบ รายงานการศึกษาเกี่ยวกับคาสิโนในประเทศไทยที่ออกมาท่ามกลางกระแสสนับสนุนนั้น แฝงไว้ด้วยอันตราย ประเทศไทยยังไม่พร้อม สำหรับคาสิโน เพราะขาดความพร้อมในหลายด้าน รายงานจาก กมธ. พยายามใช้คำว่า “สถานบริการครบวงจร” แทน “คาสิโน” เพื่อนำเสนอตัวเลขการจ้างงานที่สูง แต่ขาดรายละเอียดว่างานเหล่านั้นคืออะไร แม้รายงานจะยอมรับถึงผลกระทบทางสังคม แต่กลับเน้นย้ำเพียงข้อดี โดยไม่พูดถึงข้อเสีย อย่าลืมว่า สิงคโปร์ประสบความสำเร็จในโมเดล “สถานบริการครบวงจร” ไม่ใช่คาสิโน คาสิโนเป็นเพียงส่วนหนึ่งของสถานบริการครบวงจรที่มีกฎหมายควบคุมเข้มงวด เงินรายได้จากคาสิโนมาจากนักท่องเที่ยวต่างชาติ 70% และคนไทยเพียง 30%

รศ. ดร.นวลน้อย ผู้เชี่ยวชาญด้านการพนันจากศูนย์ศึกษาปัญหาการพนัน มหาวิทยาลัยรังสิต ได้ให้สัมภาษณ์เกี่ยวกับผลกระทบของคาสิโนต่อสังคมไทย โดยเธอเริ่มต้นด้วยการชี้ให้เห็นถึง ความไม่สมดุล ระหว่างจำนวนนักท่องเที่ยวต่างชาติและคนไทยที่เข้าใช้บริการคาสิโน จากรายงาน พบว่านักท่องเที่ยวต่างชาติเข้าใช้บริการคาสิโนเพียง 20% เท่านั้น ส่วนอีก 80% เป็นคนไทย ซึ่งข้อมูลนี้สอดคล้องกับผลการสำรวจของศูนย์ฯ ที่พบว่า คนไทยมีปัญหา เกี่ยวกับการพนันและติดพนัน ประมาณ 20% ตัวเลขนี้พุ่งสูงขึ้นเป็น 30% เมื่อพิจารณาเฉพาะกลุ่มคนที่เข้าใช้บริการคาสิโนเท่านั้น อย่างไรก็ตาม รายได้จากภาษีคาสิโนกลับ มีเพียง 10-15% ของรายได้ทั้งหมด ซึ่งไม่เพียงพอ ที่จะนำไปดูแลผู้ได้รับผลกระทบจากการพนัน กว่า 30% ของประชากร รศ. ดร.นวลน้อย ยังได้อ้างอิงถึงรายงานของคณะกรรมาธิการฉบับก่อนหน้า ที่พบว่าประชาชนส่วนใหญ่ (80-90%) เห็นด้วยกับการมีสถานบันเทิงครบวงจร ในรูปแบบห้างสรรพสินค้าหรือโรงแรม แต่เมื่อพูดถึงคาสิโน ความเห็นดีความเห็นชอบ ของประชาชนกลับ ลดลงเหลือเพียง 30% เท่านั้น